Uluslararası Nakliye Lojistik Terimleri Sözlüğü
A
A.I.D "Agency for International Developement"için kısaltma.ABD Uluslar arası Kalkınma Ajansı. ABD hükümetinin özellikle savaş,iç savaş,salgın hastalık,kıtlık v.b.gibi olağanüstü olaylardan zarar gören ülkelere yaptığı yardımları düzenleyen kuruluş.
A.T.A "American Truckers Association"için kısaltma.Amerika Kamyoncular Birliği.
AAR "Against All Risks"için kısaltma.Sigorta poliçelerinde "Bütün Riskler Dahil"maddesi için kullanılır.
A.A.R "Association of American Railroads"için kullanılan kısaltma.Amerika Kıtası Demiryolu Birliği.
ABAFT Gemiler için kıça doğru,kıç tarafta,kıç tarafında.Geminin kıçı ile ortası arasında bir yer.
ABANDON Yükleyici yada alıcının mallarını bırakması,tek etmesi.
ABATEMENT Mala zarar gelmesi ya da tarife üzerinde fiyatlandırma halinde fatura üzerinden izin verilen indirim.
ABI "Automated Broker Interface"için kısaltma.ABD Gümrüğü'nde acentelerin ithalat işlemlerini gerçekleştirebildiği EDI sistemi.
ABOARD Yükün taşıma vasıtasının üstüne konması,yükün vasıta üstünde olması.
ABSORPTION Bir taşıyıcının başka bir taşıyıcının masraflarını yükleyiciye/göndericiye aksettirmeden üstlenmesi.
ACCEPTANCE Keşidenin/ödemeyi yapacak olanın kabul ettiği ve vadesi geldiğinde koşulsuz olarak ödemekle yükümlü olduğu vadeli draft veya ödeme çeki.Kabaca,belirlenen şartlarda malın satın alınması anlaşmasıdır.
ACCESSORIAL CHARGES Taşıma kaplarının kirası,döviz kuru ve teslim masrafları gibi temel tarifeye eklenen masraflar.
ACQUIESCENCE Bir konşimento gönderici/yükleyici tarafından protesto edilmeden kabul edilir veya imzalanırsa,gönderici sessiz kalarak anlaşma şartlarını kabul etmiş sayılacağına dair ifade.
ACQUITTANCE Yük üzerindeki iddialardan vazgeçtiğini gösterir belge.
A.C.S. "Automated Commercial Systems"için kısaltma.ABD Gümrüklerinin EDI BILGE sistemi.
ACT OF GOD Doğal afet.
AD VALOREM Daha çok vergi sistemlerinde kullanılan"Değere Göre" anlamına gelen Latince terim.
ADMINISTRATIVE LAW JUDGE ABD'de "İdari Yargıç"
ADMIRALITY ABD'de "Bahriye Mahkemesi".İngiltere'de Deniz Kuvvetleri Kumandanlığı.
ADVANCE 1.Peşin avans 2.Daha önce rezervasyonu yapılmış kısa süre içinde hareket edecek olan gemiyi taşımak.
ADVANCED CHARGES Nihai olarak gönderici/yükleyici veya alıcı/konsiyeden tahsil edilecek olan ve bir taşıyıcıdan diğerine aktarılan taşımacılık ücreti.
ADVENTURE Göndericinin/yükleyicinin tüm riskleri üzerine aldığı yükleme.
ADVICE OF SHIPMENT Yükleme talimatı.Yerli ya da yabancı alıcının yükün ambalajlanması,rota tayini vb. konulara ilişkin gönderdiği not. Faturanın bir kopyası ve istenildiği takdirde konşimentonun bir kopyası bu talimata eklenir.
ADVISING BANK Ticari bir işte tacirin nam ve hesabına kredi ilişkisini başlatan banka.
AFFREIGHTMENT, CONTRACT OF Yük yeri rezervasyon kontratı.Bir denizyolu taşıyıcısının bir ihracatçı veya ithalatçıya belirli zamanda belirli tarifede gemisinde kargo yeri sağlama garantisi veren kontrat.
AFT Gemi,uçak gibi araçların arka kısmı.
AGENCY TARIFF Acente Tarifesi.Bir acentenin birçok taşıyıcı adına yayınladığı tarife.
AGENT Acente.Bir sözleşme veya vekalete dayanarak başkası ya da bir firma adına sözleşme düzenlemeye ve hareket etmeye yetki almış kişi yada kurum.
AGGREGATE SHIPMENT Farklı satıcılardan tek bir alıcı/konsiyeye gönderilecek yükün bir araya getirilip konsolide edilerek tek bir yük halinde taşınması.
AGREED WEIHGT Taşıyıcı ile gönderici arasında yükün mutabık kalınan ağırlık yada tonajı.
AIRWAY BILL Hava Konşimentosu.Gönderici ile hava taşıyıcı arasında ciro edilemez formda hazırlanan taşıma senedi.
ALL IN Her şey dahil fiyat.Çıkıştan varışa tüm masrafları kapsayan anlaşma.
ALONGSIDE Geminin yan tarafı,borda."Alongside" kayıtlı şekilde teslim edilen mallar limanda yüklemeye uygun biçimde bordaya konur.
ALTERNATIVE RATES Alternatif navlunlar.
AMBIENT TEMPERATURE Çevre ısısı.Bir konteynır için çevre ısısı atmosfer sıcaklığıdır.
AMERICAN BUREAU OF SHIPPING Amerikan Denizcilik Bürosu.Amerikan gemilerinin seyrüsefere uygunluğunu tescil eden kuruluş.
AMS "Automated Manifest System" için kısaltma.ABD Gümrüğü'nün "Otomatik Özet Beyan Sistemi".
ANTI-DUMPING DUTY Anti-damping vergisi.İthal malların satışını özendirmemek ve bu malların yerli mallara ikame edilmesini teşvik etmek için konulan vergi.
ANY QUANTITY (A.Q.) Belirlenen navlunun,mal miktarına bağlı olmadan uygulanacağını belirten ifade.
APPARENT GOOD ORDER Harici muayenede malın zarar görmediğinin tespiti.
APPRAISEMENT Eşyanın gümrük kıymetinin tespiti.Gümrük yetkilileri tarafından ithal edilen malın vergilendirilecek değerinin belirlenmesi.
APPRAISER'S STORES İthal edilen malların gümrük kıymetinin tespiti için numunelerin alındığı,incelendiği,ölçüldüğü gümrük deposu.
ARBITRARY Sabit fiyatın üstüne keyfi,ihtiyari fiyat koymak.
ARRIVAL NOTICE Varış İhbarnamesi.Taşıyıcı tarafından malın konşimentoda belirtilen noktaya ulaştığında alıcı/konsiyeye veya acentesine gönderdiği nota.
ASC X12 "American Standards Committee x12" için kısaltma.Amerikan Standartları Komitesi.ABD'de elektronik veri değişimi standartlarını belirlemekle yükümlü kuruluş.
ASSIGNMENT Konşimento yada kıymetli evrakı tahsis etme.Mülkiyet veya sair bir hak tesisi için kıymetli evrakın devri.Emre yazılı senetlerde (konşimentolarda) ciro;nama yazılı senetlerde yazılı bir devir beyanı.
ASTERN Tornistan.
ATA CARNET ATA KARNESİ.Fransızca "Admission Temporaire" ve İngilizce "Temporary Admission" ifadelerinin birleştirilmesiyle oluşturulan terim.Fuar,sergi,ticari numune ve profesyonel ekipmanın sistemi kabul eden ülke topraklarını belirli bir süre için gümrüksüz giriş çıkışını sağlayan,ilgili ticaret odaları tarafından düzenlenen belge.
ATDNSHINC "Any Time,Daytime;Night,Sundays and Holidays Included" için kısaltma.Her zaman;gece,gündüz,pazarları ve tatiller dahil.
ATWARTSHIPS Geminin enine çapraz yönü.
AVOIRDUPOIS POUNDS 0.4535924277 kilogram eşitinde yük ağırlık birimi.
AWWL "Always Within Institute Warranties Limits" için kısaltma. "Her zaman Garanti Limitleri İçinde" anlamında sigortacılık deyimi.
B
B/L "Bill of Lading" için kısaltma.Konşimento.Konşimentolar,üzerinde yazılı şartlara paralel olarak; "Negotiable/Straight (Non-Negociable)","Clean/Dirty (Unclean)", "Master/House", "Services/Express", "Received/Open/Shipped" gibi adlandırmalara sahip olabilmektedir. Konşimento çeşitleri : 1."Ocean/Marine B/L": Limandan limana yapılan taşımayı içeren konşimentodur ve taşıyıcı,kaptan veya acente tarafından imzalanır.Kara,demiryolu vb. iç taşımaları içermez. 2. "Combined B/L" : Kargonun kara,deniz ve hava kombinasyonları ile taşınması söz konusu olduğunda tanzim edilen konşimento çeşididir. 3. "Through B/L" : Kargonun birden fazla deniz aracı ile taşınması söz konusu olduğunda düzenlenen konşimentodur.
BACK HAUL Geri dönüş.Geri dönüş yükü.
BAF "Bunker Adjusment Factor" için kısaltma.Akaryakıt Ayarlama Faktörü.Deniz hat işletmecilerini dalgalanan akaryakıt fiyatlarından korumak için kullanılır."FAF-Fuel Adjusment Factor" olarak da geçer.
BALLOON FREIGHT Hafif ve hacimli yük.
BANK GUARANTIEE Banka garantisi.Bankanın taşıyıcıya orijinal konşimentonun kaybolması ya da yanlış yere gitmesi halinde verdiği garanti.
BARGE CARRIERS Mavna taşıyıcısı.Mavnalı taşımak için tasarlanan gemi.
BARRATRY Gemi kaptanı veya diğer gemi yönetiminin,gemi sahibinin rızası ve amaçları dışında gerçekleştirdikleri yasadışı davranışlar veya yolsuzluklar için kullanılan terim.Zarara yol açacak ihmal ve diğer yolsuzluklar da bu kapsama girer.
BARREL (BBL) Varil.60 'F'de 42 galon sıvıyı taşıyabilen kap.
BASE RATE Ana navlun.Ek masrafları haricindeki temel tarifede belirlenen taşımacılık ücreti.
BB 1."Ballast Bonus" için kısaltma.Geminin bir önceki seferindeki tahliye limanı ile bir sonraki seferindeki yükleme limanı arasında ana navlun hesabında önemsiz görülmeyecek kadar bir boş gidiş mesafesi ve maliyeti olması halinde,bu boş gidiş maliyetini karşılamak için alınan ücrettir. 2."Bare Boat" için kısaltma.Çıplak gemi kiralama. 3."Bar-Bound" için kısaltma.Tahıl ticaretinde "River Plate" sağlık koşulu.
BCO "Beneficial Cargo Owner" için kısaltma.Yararlanan yük sahibi.Varış yerinde malı teslim alan,malın taşınmasında üçüncü kişi olarak hareket etmeyen ve kayıtlarda ithalatçı olarak belirtilen kişi.
BEAM Geminin genişliği.
BELT LINE Ticari bölgede hizmet veren değişimli ray sistemi.
BENEFICIARY Lehdar.Ödeme almaya yetkili kılınan şahıs veya firma.
BERTH TERMS Yükleme ve boşaltma şartı.Geminin yükleme aldığı rıhtımdan boşaltma yapacağı rıhtıma kadar masrafları kapsayan şartlar."Yanaşma Şartı" olarak da geçer.
BILETERAL Karşılıklı.Tarafların karşılıklı rızasını gösteren kontrat terimi.
BILL OF EXCHANGE Senet,poliçe,konşimento gibi ödeme araçları.
BILL OF LADING Konşimento.Mal,hammadde ve eşyanın taşınmasında kullanılan çok yönlü kullanımı olan temel ve kıymetli evrak.Konşimento navlunu,taşınan malların özelliklerini,rotayı ve yük üzerindeki mülkiyet hakkı olan tarafları belirler.
BILL OF SALE Yükün mülkiyetini bir ödeme veya borçlanma karşılığında devreden vesika.
BILL OF PARTY Hizmet karşılığında ödeme yapmakla mükellef kılınan müşteri.
BILLED WEIGHT Faturalandırılmış ağırlık.Konşimentoda belirtilen yükün ağırlığı.
BLANKET BOND Birkaç kişi,mal ve eşyayı kapsayan tahvil.
BLANKET RATE Tek bir yüklemedeki değişik mal kalemlerine uygulanabilir taşıma ücreti/tarifesi.
BLANKET WAYBILL Birden fazla seferle taşınan yük için düzenlenen konşimento.
BLIND SHIPMENT Konşimentoda alıcısı veya gönderici belirtilmeden yapılan yükleme.
BLOCK STOWAGE İstem dışı oynamaları önleyecek biçimde yapılan yük istifi
BLOCKED TRAINS Blok tren.Farklı istasyonlarda durup vagon eklenip çıkartılmadan,tek bir varış noktasına çok sayıda vagonu taşıyan yük treni.
BLOCKING OR BRACING Yüklerin sabitlenmesi için yanlarına konan ağaç yada metal destekler.
BLS (BALES) Balya.
BOARD Borda.Araca erişim sağlama.
BOARD FEET 12 inç genişliğinde 1 feet uzunluğunda yük ölçüsü.
BOBTAIL Treylersiz bir çekicinin karayolunda seyretmesi.
BOGIE Konteynerin altına monte edilen tekerlek sistemi.
BOLSTER Şasiye monte edilen Konteynerin güvenliğini sağlayan parça.
BOND PORT Giriş gümrük limanı.
BONDED FREIGHT Gümrüklü yük.
BONDED WAREHOUSE Gümrüklü depo.Gümrük yetkilileri tarafından gümrük işlemlerinin tamamlanıncaya kadar malın depolanmasına izin verdiği antrepo.
BOOKING Rezervasyon.
BOOKING NUMBER Rezervasyon numarası.
BOTTOM SIDE RAILS Konteynerin tabanındaki uzunluksal yapı elemanları.
BOTTOM-AIR DELIVERY Sıcaklık kontrollü konteynerde hava sirkülasyonunu sağlayan düzenek.
BOW Geminin önü.
BOXCAR Kapalı demiryolu yük aracı.
BREAK BULK Dökme yük.
BRIDGE POINT Ön taşıma noktası.Bir limandan başka limana taşınan yükün toplandığı kara noktası.
BRIDGE PORT Ön taşıma limanı.Bir gemiyle taşınan yükün toplanarak konteynere yüklendiği ve yeniden taşınmak üzere başka bir limana aktarıldığı liman.
BROKEN STOWAGE Yüklenen kargonun cins ve özelliğinden ya da yerleştirilmesindeki planlama hatasından dolayı kullanılamayan alan.
BROKER Komisyoncu.Bir yükü taşımaya hazırlanan ve yükün taşınmasından bir komisyon elde eden kişi.
BROKERAGE Komisyonculuk.
BULK CARGO Dökme yük.Maden cevheri,kömür,kum vb. gibi,paketlenmemiş veya konteynere konmamış,üzeri işaretlenmemiş yük.
BULK CARRIERS Dökme yük taşıyıcısı.Hububat,gübre,maden filizi ve petrol gibi dökme malları taşımak için inşa edilmiş bütün gemiler.
BULK-FREIGHT CONTANIER Dökme yükler için bir boşaltma kapağı olarak olan konteyner.
BULKHEAD Ayraç. Konteyner,vagon vb. taşıma kaplarında malların birbirinden ayrı taşınmasına yarayan separatör.
BULL RINGS Taşınan malı sağlamlaştırmak ve kaymasının engellemek için konteynerin tabanına yerleştirilen parçalar.
BUNKER CHARGE Yakıt ayarlama faktörü. bkz.BAF
BUNKERS Gemi yakıtı.
C
C&F "Cost and Freight" için kısaltma.Kargo satış terimi olarak "Navlun ve Maliyet". Satıcının malın maliyetini ve varış limanına kadar taşıma masraflarını üstlendiği satış türü.INCOTERMS terimlerini belirleyen Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) 1 Temmuz 1990 tarihinde bu satış terimini "CFR" olarak değiştirmiştir.
CABOTAGE Kabotaj.Aynı ülkenin limanları arasındaki deniz ve suyolu taşımacılığına verilen ad.Türkiye dahil birçok ülke kıyı taşımacılığını belli bayraklı gemiler tarafında yürütülmesi için kanuni kısıtlamalara gitmiştir.
CAF "Currency Adjustment Factor" için kısaltma.Döviz ayarlama faktörü.Deniz hat işletmecilerini dalgalanan akaryakıt fiyatlarından korumak için kullanılır.
CAPTAIN'S PROTEST Kötü hava veya benzeri koşullar nedeniyle kaptan tarafından tutulan zabıt.İlk limanda tescil ettirilir.Genellikle yolculuk sırasında kargonun uğradığı zararlardan ötürü gemi sahibi veya işletmecisini sorumluluktan korumak için düzenlenir."Sea Protest" olarak da bilinir.
CAR POOLING Taşıyıcının ve taşıtıcının merkezi bir otorite aracılığıyla özel kişilere ait kara/demiryolu taşıma aracını kullanması.
CAR SEAL Araç mührü.Konteyner,vagon vb. taşıma kaplarının kapılarına konulan metal veya kuşun mühür.Mühür genellikle kayıt için numaralandırılır.
CARFLOAT Limanlarda yük aktarımı için kullanılan raylı sistem.
CARGO Yük.
CARGO MANIFEST Yük Manifestosu/Özet Beyanı.Belirli bir seferde taşınan yükün göndericisi ve alıcısı ile eşyanın cinsi ve miktarını gösteren liste.
CARGO NOS "Cargo Not Otherwise Specified" için kısaltma.Yük taşıma tarifelerinde belirtilen mal kalemleri arasında belirtilmeyen yükler için uygulanabilir tarife ücreti.
CARGO PREFERENCE Ülke araçlarıyla taşınması gereken yük.Genellikle kamuya ait mallar bu kapsama girer.
CARGO TONNAGE Yük tonajı.Malın tarifeye tabi tutulan ağırlığı.
CARLOAD RATE Araç yükü fiyatı.
CARNET Karne.Bir malın uluslar arası sınırları geçmesi için gümrük tarafından düzenlenen evrak.
CARRIER Taşıyıcı.Bir taşıma kontratı gereği taşımanın kara,hava,deniz,demiryolu,iç suyolu veya kombine olarak gerçekleştirilmesi sorumluluğunu üstlenen kişi yada kuruluş.
CARRIER CERTIFICATE Taşıyıcı Sertifikası.Gümrüklerden malı çekmek için gümrük yetkilileri tarafından taşıyıcıdan istenen vesika.
|
