Mekanik Tesisat Uygulama Kuralları-4
Yangın Tesisatı:
Not:Yönetmelik Maddeleri yönetmeliğe uygunluk anlamında Yeniden incelenecek.
1--Yönetmelik Maddeleri:
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik-Karar Sayısı : 2009/15316
1--İtfaiye Onayı Aranması:
a)-Dükkan bulunan konutlar b)-Büro lu işyerleri c)-Sanayi İşyerleri d1)-500 m2 den büyük otopark veya d2)-1 kattan fazla otopark bulunan konutlar ,proje aşamasında İtfaiye daire Başkanlığı Merkez İtfaiye Müdürlüğüne mutlaka onaylatmak zorundadır.
2-- İtfaiye Onayı Aranmaması:
1.2.1--Toplam Kat yüksekliği 21,50 m-BK dahil 7 Kat ve 30 daireyi geçmeyen konut amaçlı bina projeleri için
2.1--Dükkanlı Konut Projeleri İçin
a)--Toplam Kat adedi 7 kat ve Toplam İnş.Alanı<=2000 m2 konut amaçlı binalar
b)--ZK da Dükkan alanı<=75 m2 aşmayan ve BK da dükkan deposu bulunmayan,
a) ve b) Nolu şartları taşıyan binalarda; aşağıdaki şartlar hususların yapılması kaydıyla,
İtfaiye Md. Görüşü aranmayabilir.
2.2--Bilgi:
a)-Merdiven Havalandırması için,kat alanın % 10 undan az olmayacak bir alana sahip-şekilde çatı örtüsü üzerine duman tahliye menfezi yapılması.
b)-Çatı piyesi bulunması halinde, bina merdivenine,piyes için 70*140 cm kapı açılması
c)--BK teknik ve sığınak alanı var ise ,bu alanlardan merdivene giriş te 3m21,8 m olmamak üzere yangın güvenlik hollerinin yaptırılması gereklidir.
d)-Toplam kullanım alanı 2000 m2 yi geçtiği takdirde Yangın Dolabı yapılması kaydı ile İtfaiye Md. görüşü- Proje Onayı- İtfaiye Raporu aranmayabilir.
3--MADDE 5 : Yangın Bölümlendirme: Bina yüksekliği 21.50 m’den fazla olan konut harici binalarda ve bina yüksekliği 30.50 m’den fazla olan konut binalarında atriumlu bölüm hariç olmak üzere, 21.50 m’den daha yukarıda olan katlarında en çok 3 kat bir yangın kompartımanı olarak düzenlenir.
4-- MADDE 7:Yangın Tahliye Projeleri:Toplam kapalı kullanım alanı 10000 m2’den büyük imalathane, atölye, depo, otel, motel, sağlık, toplanma ve eğitim binalarında, binaya ait yangın tahliye projeleri, bina girişinde ve yangın sırasında itfaiyenin kolaylıkla ulaşabileceği bir yerde bulundurulur. Bu projelerde; binanın kaçış yolları, yangın merdivenleri, varsa itfaiye asansörleri, yangın dolapları, itfaiye su verme ağızları, yangın pompaları ile jeneratörün yeri işaretlenir.”
5--MADDE 8:Döşemeden Geçen Tesisatın Yalıtılması:Su, elektrik, ısıtma ve havalandırma tesisatı ile benzeri tesisatların döşemeden geçmesi hâlinde, tesisat çevresi, açıklık kalmayacak şekilde en az döşeme yangın dayanım süresi kadar, yangın ve duman geçişine karşı yalıtılır.”
6--MADDE 52 –Kaçış Merdiveni:
6.1-- Fabrika, imalathane, mağaza, dükkân, depo, büro binaları ve ayakta tedavi merkezlerinde en az 2 bağımsız kaçış merdiveni veya başka çıkışların sağlanması gerekir. Ancak,
a) Yapı yüksekliğinin 21.50 m’den az olması,
b) Bir kattaki kullanıcı sayısının 50 kişiden az olması,
c) Bütün katlarda en fazla kaçış uzaklığının Ek-5/B’deki uzaklıklara uygun olması,
ç) Yapımda yanmaz ürünler kullanılmış olması,
d) İmalât ve depolamada kolay alevlenici ve parlayıcı maddelerin kullanılmaması,
şartlarının hepsinin birlikte gerçekleşmesi hâlinde tek kaçış merdiveni yeterli kabul edilir.”
7--MADDE 13: Kaçış Merdivenine Ulaşma:Aksi belirtilmedikçe kaçış merdivenlerine, bir yangın güvenlik holünden veya kullanım alanlarından bir kapı ile ayrılan hol, koridor veya lobiden geçilerek ulaşılır.
7.1--Acil durum asansörü ile yapı yüksekliği 51.50 m’den fazla olan binalarda kaçış merdiveni önüne yangın güvenlik holü yapılması zorunludur. Acil durum asansörünün yangın merdiveni önündeki güvenlik holüne açılması gerekir.”
8--MADDE 14:Çıkış Sayısı:Aksi belirtilmedikçe, 25 kişinin aşıldığı yüksek tehlikeli mekânlar ile 50 kişinin aşıldığı her mekânda en az 2 çıkış bulunması şarttır. Kişi sayısı 500 kişiyi geçer ise en az 3 çıkış ve 1000 kişiyi geçer ise en az 4 çıkış bulunmak zorundadır.
9--MADDE 15:Yangın Güvenlik Hollerinin Özellikleri:Kaçış merdiveni yuvasına ve yangın güvenlik holüne elektrik ve mekanik tesisat şaftı kapakları açılamaz, kombi kazanı, iklimlendirme dış ünitesi, sayaç ve benzeri cihaz konulamaz.”
10--MADDE 18 : Kaçış Merdiveni Sayısı:
10.1-- Yapı yüksekliği 51.50 m’den yüksek olan konutlarda, birbirlerine alternatif ve yangın güvenlik holü olan ve basınçlandırılan en az 2 kaçış merdiveni yapılması şarttır.
10.2-- Yapı yüksekliği 21.50 m’den fazla ve 30.50 m’den az olan konutlarda, en az 2 merdiven düzenlenmesi, merdivenlerden en az birisinin korunumlu olması ve her daireden 2 merdivene de ulaşılması gerekir.
10.3-- Yapı yüksekliği 21.50 m’nin altındaki konutlarda korunumsuz normal merdiven kaçış yolu olarak kabul edilir ve ikinci çıkış aranmaz.
11--MADDE 22 :Kazan Dairesi Kapısı: Kazan dairesi kapısının, kaçış merdivenine veya genel kullanım merdivenlerine doğrudan açılmaması ve mutlaka bir ortak hol veya koridora açılması gerekir.”
12--MADDE 59- Sığınaklar: İlgili mevzuatına uygun olarak 100 m2’den büyük olan sığınaklarda, duman tahliye sistemi kurulması ve en az 2 çıkışın sağlanması mecburidir. Bu Yönetmeliğe göre algılama, uyarı ve söndürme sistemlerinin yapılması mecburi olan binaların sığınaklarında, belirtilen bu sistemlerin kurulması şarttır.”
13--MADDE 26 :
13.1--Açık Otopark Şartı:Motorlu ulaşım ve taşıma araçlarının park etmeleri için kullanılan otoparkların açık otopark olarak kabul edilebilmesi için, dışarıya olan toplam açık alanın, döşeme alanının % 5’inden fazla olması gerekir.
13.2-- Mekanik Duman Tahliye Sistemi Toplam alanı 2000 m2’yi aşan kapalı otoparklar için mekanik duman tahliye sistemi yapılması şarttır. Duman tahliye sisteminin binanın diğer bölümlerine hizmet veren sistemlerden bağımsız olması ve saatte en az 10 hava değişimi sağlaması gerekir.”
14-- MADDE 62- (3) Araçların asansör ile alındığı kapalı otoparklarda doğal veya mekanik havalandırma sistemi yapılması şarttır.
14.1--MADDE 62- Toplam alanı 2000 m2’yi aşan bodrumlardaki kapalı otoparklar için mekanik duman tahliye sistemi yapılması şarttır. Duman tahliye sisteminin binanın diğer bölümlerine hizmet veren sistemlerden bağımsız olması ve saatte en az 9 hava değişimi sağlaması gerekir.
15--Sulu Yangın Söndürme Sistemleri Kurma Şartları:
15.1--Yangın Dolabı-
a)--Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmeliğe göre RG(09.09.2009-27344) göre Konutlar İçin -Yüksek binalar(ZK+NK-21,5 m=7 kat veya 3-2.1 BK+ZK+NK+ÇK)) ve Toplam kullanım alanı-Faydalı Alan 1000 m2 den büyük yanıcı madde içeren(kağıt,kumaş vs) imalathane-atölye-depo-konaklama,sağlık,toplanma amaçlı ve eğitim binalarında ,alanlar toplamı 600 m2 den büyük olan kapalı otoparklarda ve ısıl kapasitesi 350 kw=301.000 kcal/h üzerindeki kazan dairelerinde yangın dolabı yapılması mecburidir.
b)--Sulu yangın Sistemi Kurulması Şartı: Alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda otomatik yağmurlama sistemi, yangın dolap sistemi ve itfaiye su alma ağızları yapılması mecburidir.
c)--Eski Yönetmelik ise RG(19.12.2007-26735) Yüksek binalar(ZK+NK-21,5 m=7 kat veya 3-2.1 BK+ZK+NK+ÇK)) ve Toplam kullanım alanı-Faydalı Alan 2000 m2 den büyük yanıcı madde içeren(kağıt,kumaş vs) imalathane-atölye-depo-konaklama,sağlık,toplanma amaçlı ve eğitim binalarında ,alanlar toplamı 1000 m2 den büyük olan kapalı otoparklarda ve ısıl kapasitesi 500 kw=430.000 kcal/h üzerindeki kazan dairelerinde yangın dolabı yapılması mecburidir.
d)--Yönetmelik Resmi Gazete Depo vs Kullanım Alanı K.Otopark Alanla Topl-m2 Qk-kcal/h
Yeni (09.09.2009-27344)……1000 m2……………………600 m2………………301.000
Eski……..(19.12.2007-26735) ……20000 m2…………………1000 m2…………….430.000 Yangın dolapları her katta aralarında 30 m den fazla mesafe olamayacak şekilde düzenlenecektir.
e)-Konutlar için kullanılacak, ( kat da tek yangın dolabı için ) yangın dolaplarının ihtiyacı olan suyu karşılayacak yangın hidrofolarının debi ve basıncı Q=6/9 m3/h-6 bar yeterli olabilir.
15.2--MADDE 35-- Yağmurlama Sistemi Yapılması:
1--Düşük Tehlike ve Orta Tehlike-1 kullanım alanlarında, bir adet standart yağmurlama başlığı en çok 21 m2 alanı koruyacak şekilde yerleştirilebilir.”
2--“(5) Yağmurlama sistemi tasarımının TS EN 12845’e göre yapılması gerekir. 3--“b) Yapı yüksekliği 51.50 m’yi geçen konutlarda,
4--c) Alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda ve 10’dan fazla aracın asansörle alındığı kapalı otoparklarda, 5--d) Toplam alanı 2000 m2’nin üzerinde olan katlı mağazalarda, alışveriş, ticaret ve eğlence yerlerinde,” otomatik sprinkler sistemi ile korunacaktır.
Not:--Kapalı bir otopark da; Sprink sistemi kurmak istemiyorsanız 600 m2 alanı,mimari olarak parçalamak uygun olabilir.
6--Alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda otomatik yağmurlama sistemi, yangın dolap sistemi ve itfaiye su alma ağızları yapılması mecburidir.
7--Toplam alanı 2000 m2’yi aşan kapalı otoparklar için mekanik duman tahliye sistemi yapılması şarttır. Duman tahliye sisteminin binanın diğer bölümlerine hizmet veren sistemlerden bağımsız olması ve saatte en az 10 hava değişimi sağlaması gerekir.”
8-- Sprink sistemi kurma durumu için ; Çıkışlara götüren en uzun kaçış mesafeleri(m) :
Kullanım Sınıfı…..Tek yön Sprksiz…. Tek yön Sprk li……. İki yön Spsiz…. İki yön Sprk li
Yüksek Tehlike Grubu..10...………………...20…………………20……………...35 Endüstriyel……………10…………………..20………………….20……………..35 Mağaza-Dükkan..……..15...………………...25…………………45……………...60 Büro………….....……..15...………………...30…………………45……………...75 Otopark………....……..15...………………...25…………………45……………..60
1--Binada bir köşeden diğer köşeye olan mesafe aşağıdaki değerleri sağlıyorsa 2.bir kaçış merdivenine gerek kalmayacaktır.
2--Eğer bu mesafe aşağıda anılan değerleri sprinksiz olarak aşıyorsa,sprink yapmak suretiyle sağlanabilirse yine 2.bir kaçış merdiveni yapılmasına gerek kalmayacaktır.
3--Kısaca sprink yaparak 2. kaçış merdiveni yapmaktan kurtulabiliriz.Yada 2.kaçış merdiveni yapmadan- çapraz olarak mesafeyi arttırarak binayi daha büyük kurabiliriz.
4--İki yöne kaçış mesafeleri daha yüksek olduğu için Otoparkı Zemin Kata iki tarafı açık olarak yapılduğında yine binayı daha büyük kurmak mümkün olacaktır.
Örnek ; eğer bir otopark da sprink tesisatı kurulmasını tasarımda 15 m nin altına çekmek istemiyorsanız; tek yönde kaçış mesafesini mimari sağlamak zorundasınız.Bunu sağlayan en Bilinen Yol, Otoparkı Yer Üstünde Ve Duvarı Olmadan-Açık Olarak Yapmak Zorundasınız
16--MADDE 33-İtafiye Bağlantı Ağzı Yapılması:
16.1--Yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 1000 m2’den büyük imalathane, atölye, depo, konaklama, sağlık, toplanma amaçlı ve eğitim binalarında, alanlarının toplamı 600 m2’den büyük olan kapalı otoparklarda ve ısıl kapasitesi 350 kW’ın üzerindeki kazan dairelerinde yangın dolabı yapılması mecburîdir.”
16.2--(1) Yüksek binalarda veya bina oturma alanı 1000 m2’den büyük binalarda veya cephe genişliği 75 m’yi aşan binalarda, itfaiyenin sisteme dışarıdan su basabilmesi için, sulu yangın söndürme sistemlerine en az 100 mm nominal çapında itfaiye su verme bağlantısı yapılması şarttır.
16.3--MADDE 94- İtfaiye su verme bağlantısında 2 adet 65 mm storz tip rakor ve sistemde çek valf bulunur .Bu tip sistem tek başına sadece Düşük Tehlike ve Orta Tehlike-1 tehlike sınıflarında kullanılabilir.
16.4-- MADDE 33:--Bir boyutu 60 m’yi geçen katlarda yangın dolabı ve itfaiye su alma ağzı yapılması gerekir
16.4.1--İçinde itfaiye su alma ağzı olmayan yuvarlak yarı-sert hortumlu yangın dolaplarında tasarım debisinin 100 l/dak ve tasarım basıncının 400 kPa-4 bar olması şarttır. Lüle girişindeki basıncın 900 kPa’ı-9 bar geçmesi hâlinde, basınç düşürücülerin kullanılması gerekir.
17--MADDE 34-Harici Hidrant Yapılması:
17.1--“(7) İçerisinde her türlü kullanım alanı bulunan ve genel yerleşme alanlarından ayrı olarak planlanan yerleşim alanlarında yapılacak binaların taban alanları toplamının 5000 m2’den büyük olması halinde dış hidrant sistemi yapılması mecburîdir.”
17.2--(2) Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900 l/dak=114 m3/h 90 dakika süre ile karşılaması şarttır. Debi, binanın tehlike sınıfına göre artırılır. Hidrant çıkışında 700 kPa=7 bar basınç olması gerekir.
17.3--(3) Hidrantlar arası uzaklık çok riskli bölgelerde 50 m, riskli bölgelerde 100 m, orta riskli bölgelerde 125 m ve az riskli bölgelerde 150 m alınır.
17.4--(4) Normal şartlarda hidrantlar, korunan binalardan ortalama 5 ilâ 15 m kadar uzağa yerleştirilir.
18--MADDE 163- Basınçlandırma sistemi
18.1--Yapı yüksekliği 21.50 m den fazla bütün binalarda
18.2--Bodrum kat sayısı 4 den fazla olan binaların yangın merdivenleri
18.3--Yapı yüksekliği 51.50 m olan konutların kapalı merdivenler ve
18.4--Acil durum asansör kuyusu yangın algılama sisteminden gelen sinyalle pozitif olarak en az 50 Pa lı olarak tepeye konan bir fan ile basınçlandırılmalıdır.
18.5--Acil durum asansörü kuyuları basınçlandırılacaktır.
18.5.1--Acil Durum Asansörü Basınçlandırma Fan Hesabı:
V(m3)=Acil Durum Asansör Kuyu Hacmi=Kat adedixKuyu derinliğixKuyu genişliğixkat yüksekliği
Fan Debisi Q(m3/h)=Vx40 defa/h 40 d/h...saatte 40 defa değişim
3-- Örneğin Seçilen Acil Durum Asansörü Basınçlandırma Fanı:
Tip:Hücreli Radyal Vantilatör
Kapasite:15.000 m3/h
H=55 mmSS p=4 kw
18.5.2 --Yangın Merdiveni Basınçlandırma Fan Hesabı:
Merdiven kovasında basınç sensörlü frekans inverterli fan kullanılacaktır.Basınç sensörüne bağlı olarak fan debiyi değiştirerek merdiven kovasına fazla hava basılmasını önleyecektir.
1-- 1.Hesap Yöntemi:
Fan Debisi….Q(m3/h)= 21125x(nx0,03+1,6) Fan basıncı…….Hm=50 Pa
n=kat adedi=Yang.M.kapı adedi
Q(m3/h)=0,83xnxAsx√(50)
Yangın Merd. Kapısı sızıntı alanı e=5 mm=0,005 m axb=0,880x2,2 m A(m2)=(0,8+2,2)x2x0,005xn+1,6=0,03xn+1,6 (m2)
basınç farkı=50 Pa karekök(50)=7,07
Q(m3/h)=0,83x(nx0,03+1,6)x7,07x3600=21125x(nx0,03+1,6)
2-- 2.Hesap Yöntemi:
Açık Kapı Alanı:1x2,2=2,2 m2 Q1=Açık Kapı Debisi=2,2x1 m/sx2 kapıx3600=15840 m3/h v1=Kapı Sızıntı Debisi=250 m3/h, Q2=Toplam Kapı Sızıntı Debisi=(kata adedi-2)x250 m3/h
Toplam Basınçlandıırma Debisi Q=Q1+Q2
3--Seçilen Merdiven Basınçlandırma Fanı:
Tip:Hücreli Radyal Vantilatör
Kapasite:20.000 m3/h
H=55 mmSS p=7,5 kw
18.6--Otopark Duman Tahliye Sistemi:Otoparklarda duman tahliyesi için 2800 d/d ile dönen aksiyal yada radyal fanlı otopark havalandırma tesisatı uygyun olup,normal otopark havalandırmasında fan devri hız kontrolü ile 1400 d/d de tutulurken,yagın anında duman tahliyesi için hız kontrol ile motor devri 2800 d/d ya-normal motor devrine getirilir.Kısaca duman tahliyesinde fan hızı,2800 d/d,normal otopark havalandırmasında hız kontrol cihazı ile 1400 d/d e- yarıya düşürülür. Normal otopark havalandırma - CO ekzost tahliye sistemi için büyük otoparklarda 25 m3/h.m2-küçük otoparklarda 35 m3/h.m2 hava değişimi yeterli olabilir.
18.7-- Acil durum asansörünün kabin alanının en az 1.8 m², hızının zemin kattan en üst kata 1 dakikada erişecek hızda olması ve enerji kesilmesi hâlinde, otomatik olarak devreye girecek özellikte ve 60 dakika çalışır durumda kalmasını sağlayacak bir acil durum jeneratörüne bağlı bulunması gerekir.”Bu asansörlerin kapıları, elektrik tesisat ve kabloları 2 saat yangına karşı dayanıklı olacaktır. Asansör boşluğu içindeki tesisat sudan etkilenmeyecektir.
18.8-- Asansör kuyusunda en az 0.1 m2 olmak üzere, kuyu alanının 0.025 katı kadar bir havalandırma ve dumandan arındırma bacası bulundurulması veya kuyuların basınçlandırılması gerekir.
18.9--Bu asansör, kesintisiz bir güç kaynağından beslenecek şekilde tesis edilir.
|
